Als polemist ben ik een grote roofvis die zich af en toe in de ondiepe wateren waagt waar het plebs samenschoolt onder artikelen in de Telegraaf. Ik doe me dan tegoed aan een iets te trage makreel die ik tamelijk willekeurig uit de scroll grijp.
Boven het artikel staat “Nog eens drie miljoen vluchtelingen naar Europa” en ik ben eens lekker gaan zitten voor het intellectuele debat in de commentaren.
Ik turf. De overweldigende meerderheid spreekt zich tegen de vluchtelingen uit. De “grensen” moeten worden gesloten. De regering is crimineel. Europa wordt geïslamiseerd. We verliezen onze cultuur. Boerkas verdringen boerenkaas. De pleuris gaat uitbreken. Het is eigenlijk een invasie van IS-strijders. Wilma schrijft “ik haat asielziekers”.
Het is lekker warm in het Berlijnse café waar ik zit. Berlijn heeft dit jaar 50.000 vluchtelingen opgenomen en er is een initiatief van alle politieke partijen, met uitzondering van pegida, om te voorkomen dat rechtse populisten door het Brandenburger Tor marcheren.
Natuurlijk moeten we kritisch blijven. Maar ik weiger onze Nederlandse cultuur te laten vertegenwoordigen door mensen die de taal onvoldoende beheersen en menen dat “we over een poosje arabische op t.v. lezen”. Mens, je kunt niet eens Nederlands lezen.
Toegegeven, dat is een gemakkelijke veeg uit de pan, maar het brengt ons wel naar de kern van het probleem: culturele ongeletterdheid. Het volk is bang dat “onze cultuur” wordt uitgeroeid zonder te weten waar ze het over hebben. Niemand legt hen een strobreed in de weg wanneer ze in hun eigen huis hun cultuur botvieren. In openbare ruimtes hebben ze te maken met algemene fatsoensnormen en vragen we ons eerst af of iets anderen nodeloos kan kwetsen voordat we het ten uitvoer brengen. Dat is de cultuur die Nederland succesvol heeft gemaakt.
Iedere cultureel antropoloog weet dat het assimilatievermogen van een cultuur een graadmeter is van haar kracht. Wanneer we de publieke discussie over kopvodden en zwarte pieten volgen zien we onze door en door internationale cultuur in actie. We zien wat erbij hoort: respect voor elkaars mening. En we zien hoe het vergiftigd wordt: aanslagen en beledigingen.
Wanneer we ons culturele erfgoed krampachtig beperken tot bepaalde geliefde rituelen zijn we verloren. Want onze cultuur is in werkelijkheid wat zij dagelijks produceert bij de gratie van onze hard bevochten openheid. Wanneer “er ingegrepen wordt” en Petra, Wilma of Fatima het zwijgen wordt opgelegd – want dan is “alles weg van onze cultuur”.
Helemaal Eens.