Na een half leven moet je het gevoel, niks te hebben gepresteerd niet verloochenen. Nieuwste psychologische inzichten tonen juist aan dat het belangrijk is dit gevoel te accepteren teneinde er kracht uit te putten, las ik vandaag op het internet. We stuiten dan al gauw op het inzicht, dat je ‘niks’ hebt overdreven omdat je je eigen bombastische dramaturg moest spelen. Je hebt een handvol lezers, je krijgt wat complimentjes, je maakt eten klaar voor iemand anders, je zegt weleens een vriendelijk woord.
Weg met ‘niks’! In de ogen van de eeuwigheid en toxische religies is alles wat we presteren nihil, maar voor ons is het van levensbelang niet toe te geven aan de sociale druk die ons tot eenlingen maakt. Het is een hardnekkig fenomeen: de waarde die we creëren, dus onze waardigheid in de samenleving, moet kunnen worden uitgedrukt in geld. Dat betekent: de waarde die een visionair of kunstenaar of schrijver toevoegt wordt afgemeten aan wat het publiek er nu van vindt. De samenleving verzandt in het criterium van het nu, de waarde in het oog van de toekomst, in het oog van de samenleving zoals zij in de tijd bestaat, is, weerloos.
Het is een simpele analyse van het sociale euvel van het marktkapitalisme, dat we in dikke boeken kunnen nalezen. Het helpt allemaal niks.
Waardering is belangrijk voor een mens. Het kan nare ziektes voorkomen en het gemoed enorm opvrolijken. Laten we elkaar waardering geven! We zullen al gauw merken dat dit verzandt in de vrijblijvende uitwisseling van duimpjes en hartjes. Nee, we moeten elkaar tijd geven. Kostbare tijd, tijd waarin we anders geld hadden kunnen verdienen. Of elkaar geld geven, dat kan ook. We moeten elkaar iets geven waarvan we, in tegenstelling tot die klote duimpjes en hartjes, geen oneindig reservoir hebben.
Nagenoeg al het werk dat ik ooit voor geld heb gedaan ervaar ik als volstrekt zinloos. En ik wilde altijd zo graag iets ‘bijdragen!’ Natuurlijk ben ik niet de enige die dat vindt; velen delen met mij deze frustratie en schrijven onbezoldigd prachtige essays of de toestand van de wereld en ons onvermogen om wat we intrinsiek waardevol vinden te laten samenvallen met wat we monetair waardevol vinden. Ja, ik ga daar ook weer aan meedoen. Vlammende opstellen schrijven van het soort waar alleen de crème de la crème, mensen als George Monbiot of Naomi Klein, voor betaald krijgen.
Zolang we die hiërarchie van invloed en bekendheid niet overwinnen blijven we steken in pseudokapitalistische productie van revolutionaire feelgood-teksten, terwijl de consumenten van die teksten hun onzinbaan niet kunnen opgeven, of, zoals in mijn geval, moeten blijven bedelen om bullshit te mogen doen voor mensen, projecten en ideologieën waar ze op geen enkele manier mee verwant zijn.
Broeders en zusters! Wie zou er eens van gedachten willen wisselen via Skype? Het is tenslotte gratis…
Afbeelding Ian Bourgeot